prof. Lars – Eric Janson
„Rury z tworzyw sztucznych do zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków”
Wartościowe źródło wiedzy dla studentów wydziałów inżynierii sanitarnej i kierunków pokrewnych wyższych uczelni technicznych, praktyków z firm projektowych i wykonawczych oraz inwestorów planujących nowe inwestycje związane z sieciami wodnymi i kanalizacyjnymi, jak również dla firm eksploatujących sieci wodno-kanalizacyjne z tworzyw sztucznych.
Zapraszamy do zapoznania się z przedmową Prezesa Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Producentów Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych Pana Jacka Sobkowiaka:
Przedmowa do wydania polskiego
Tworzywa sztuczne, to nowoczesne i popularne materiały wykorzystywane w wielu dziedzinach przemysłu, takich jak np. przemysł opakowań, przemysł samochodowy, budownictwo oraz przemysł kabli i przewodów. Olbrzymi wpływ mają one również na rozwój infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej a w szczególności na innowacyjne rozwiązania w tym zakresie.
W starożytności zaopatrywano się w wodę czerpiąc ją z rzek, kopiąc studnie, a także niekiedy chwytając wodę deszczową w specjalne w tym celu wykonywane zbiorniki. Do transportu wody, na przestrzeni dziejów, używano rur drewnianych, z wypalanej gliny, ołowianych, żeliwnych, azbestocementowych lub stalowych. Dzisiaj systemy wodociągowe i kanalizacyjne wykonuje się w głównej mierze z tworzyw sztucznych.
Pierwsze powstały pod koniec XIX wieku, a już ok. 1935 roku. rozpoczęto produkcję rur tworzywowych z polichlorku winylu. W ostatnich dziesięcioleciach przemysł tworzyw sztucznych rozwijał się niezwykle dynamicznie, bowiem jego produkty stały się wykładnikiem nowoczesności i efektywności gospodarek na świecie.
Szybkość wykonania, łatwość formowania, jakość i wytrzymałość produktów już prawie od samego początku stwarzały przewagę tworzyw nad materiałami tradycyjnymi, takimi jak ceramika, metal, beton czy inne. Ponadto tworzywa sztuczne i otrzymywane z nich produkty od razu wykazały wiele właściwości niemożliwych do uzyskania przy zastosowaniu surowców naturalnych.
Niestety utrudniony w Polsce dostęp do rynków zachodnich powodował, że jeszcze pod koniec lat 70-tych XX wieku rury z tworzyw sztucznych były drogie i uchodziły za ekstrawagancję. Utarł się też się stereotyp montera wychowanego na rurach stalowych, dla którego pojęcie np. kompensacji jest czystą abstrakcją. I chociaż obecnie gotowe wyroby uzyskują certyfikaty uznanych instytucji europejskich po uprzednim przejściu programu badań wykazujących, czy spełniają one restrykcyjne wymagania odpowiednich przepisów określonych przez rządy poszczególnych krajów, ciągle jeszcze jakość i bezpieczeństwo wyrobów z tworzyw sztucznych są często kwestionowane. W zarzutach tych podnoszone są zarówno kwestie zdrowotne jak i dotyczące trwałości materiałów. Niestety, w większości przypadków bazują one na braku właściwej wiedzy.
Aby skutecznie szerzyć wiedzę na temat systemów rurowych z tworzyw sztucznych i kształtować pozytywne opinie wśród specjalistów, w 2004 roku, z inicjatywy osób reprezentujących wiodących producentów tworzywowych rur i kształtek rurowych oraz osób działających w obszarze prac badawczo-wdrożeniowych z zakresu przetwórstwa tworzyw utworzone zostało Polskie Stowarzyszenie Producentów Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych. Stowarzyszenie, zarejestrowane 1 grudnia 2004 r. ma swoją siedzibę w Instytucie Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników w Toruniu.
Głównym jego celem jest upowszechnianie rur i kształtek z tworzyw sztucznych, jako przyjaznych człowiekowi wyrobów oraz upowszechnianie informacji na temat możliwości, zasad oraz korzyści ich stosowania.
Stowarzyszenie prowadzi działalność integrującą środowisko wytwórców rur i kształtek z tworzyw sztucznych między innymi poprzez jego reprezentowanie wobec organów administracji państwowej i ustawodawczej, jak również wobec organizacji krajowych i międzynarodowych w zakresie dotyczącym uregulowań ustawowych i normalizacyjnych oraz zaleceń i dyrektyw z obszaru wytwórstwa, stosowania i recyklingu rur i rurowych kształtek tworzywowych.
Stowarzyszenie prowadzi i wspiera prace badawczo – rozwojowe z zakresu wytwarzania, badania rur oraz kształtek z tworzyw sztucznych, jak również przetwórstwa odpadów z tych wyrobów, działa na rzecz poprawy jakości i doskonalenia metod produkcji rur i kształtek z tworzyw sztucznych, w ramach grup roboczych współpracuje w celu opracowania standardów prac montażowych z zastosowaniem rur i kształtek z tworzyw sztucznych, współdziała z innymi organizacjami na rzecz sporządzania, opracowywania i udoskonalania norm oraz innych aktów normatywnych dla przemysłu przetwórstwa tworzyw sztucznych w zakresie produkcji rur i kształtek oraz ich stosowania, wydaje oświadczenia dotyczące technicznych kwestii wytwarzania, stosowania rur i kształtek z tworzyw sztucznych.
Istotnym elementem aktywności Stowarzyszenia jest działalność edukacyjna, popularyzacyjna i wydawnicza. Stowarzyszenie zainicjowało druk serii broszur technicznych mających za zadanie przybliżyć branży wodno – kanalizacyjnej zagadnienia rur z tworzyw sztucznych.
Olbrzymią role w popularyzacji rur i kształtek z tworzyw sztucznych odgrywa cyklicznie organizowana Konferencja Techniczna „Sieci kanalizacyjne i wodociągowe z tworzyw sztucznych”, organizowana wspólnie z najpoważniejszymi partnerami, zarówno krajowymi jak i zagranicznymi. Konferencja, kierowana do branży wodno – kanalizacyjnej, corocznie skupia wiodących producentów rur i kształtek z tworzyw sztucznych, firmy projektowe, instalacyjne, eksploatacyjne oraz przedstawicieli świata nauki.
Celem konferencji jest przybliżenie właściwości rur wykonanych z najnowszych tworzyw polimerowych oraz korzyści płynącymi ze stosowania tych rur do budowy nowoczesnych rurociągów ciśnieniowych i grawitacyjnych, a także przywracania z ich użyciem sprawności technicznej starym rurociągom.
Referaty wygłaszane podczas konferencji wydawane są w postaci publikacji konferencyjnej, publikowane w czasopismach fachowych oraz dostępne na stronie internetowej Stowarzyszenia.
Stowarzyszenie obecne jest również na najważniejszych krajowych imprezach targowych branży wodno – kanalizacyjnej.
Poważną grupą odbiorców idei popularyzowanych przez Stowarzyszenie są studenci kierunków inżynieryjnych. Doceniając wagę i rolę wykształcenia technicznego, osoby działające na rzecz Stowarzyszenia realizują jego cele edukacyjne poprzez cykl wykładów na najważniejszych uczelniach technicznych kraju.
Reprezentując środowisko wytwórców rur i kształtek z tworzyw sztucznych w zakresie uregulowań normalizacyjnych, Stowarzyszenie ściśle współpracuje z Polskim Komitetem Normalizacyjnym PKN, a w jego ramach z Komitetem Technicznym Nr 140 ds. Rur, Kształtek i Armatury z Tworzyw Sztucznych. Komitet zajmuje się normami systemowymi dotyczącymi wszystkich dziedzin zastosowań rur z tworzyw sztucznych takich jak: instalacje drenarskie, kanalizacyjne, wodociągowe, centralnego ogrzewania, gazowe i przemysłowe oraz na metody badań.
W wymiarze międzynarodowym Stowarzyszenie prowadzi współpracę z Europejskim Komitetem Normalizacyjnym CEN, w ramach CEN/TC 155 Plastic piping systems and ducting systems oraz Międzynarodową Organizacją Normalizacyjną ISO poprzez ISO/TC 138 Plastic pipes, fittings and valves for the transport of fluids.
Polskie Stowarzyszenie Producentów Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych jest również członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych – TEPPFA.
Europejskie Stowarzyszenie Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych – The European Plastic Pipes and Fittings Association TEPPFA jest organizacją „non profit” założoną w Belgii w roku 1992. Reprezentuje interesy europejskich producentów rur i kształtek z tworzyw sztucznych i ich krajowych stowarzyszeń. Członkami stowarzyszenia (bezpośrednio lub poprzez krajowe stowarzyszenia) jest ponad 150 firm zatrudniających około 30 000 pracowników.
TEPPFA zajmuje się naukowymi, technicznymi, ekonomicznymi i organizacyjnymi aspektami wspólnymi dla całego przemysłu rur i kształtek z tworzyw sztucznych promując międzynarodową współpracę w ramach Unii Europejskiej. Celem TEPPFy jest wypracowanie wspólnego stanowiska europejskiego w obszarach: ochrony środowiska, certyfikacji i normalizacji oraz promocji rur i kształtek z tworzyw sztucznych.
Polskie Stowarzyszenie Producentów Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych wspierają firmy, których głównym profilem działalności jest produkcja na terenie Polski rur lub kształtek z tworzyw termoplastycznych a ich wyroby spełniają wymogi polskiego prawa. Poprzez aktywność w ramach Stowarzyszenia firmy te realizują długofalowe podejście strategiczne, oparte na zasadach dialogu społecznego i poszukiwaniu rozwiązań korzystnych tak dla przedsiębiorstwa, jak i jego całego otoczenia, pracowników, i społeczności, w której działa firma.
Polskie Stowarzyszenie Producentów Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych wśród swoich zadań statutowych na wysokim miejscu stawia działalność edukacyjną – dostarczanie najnowszej wiedzy dotyczącej rur i kształtek z tworzyw sztucznych takich jak trwałość, wytrzymałość, bezpieczeństwo stosowania, właściwości mechaniczne i chemiczne, warunki prawidłowego układania i instalacji systemów rurowych.
Na polskim rynku wydawniczym nie ma zbyt wielu książek poświęconych tym zagadnieniom. Mamy wielką przyjemność przedstawić Szanownym Czytelnikom monografię Prof. Larsa-Erica Jansona, jednego z najbardziej cenionych specjalistów w zakresie zastosowań materiałów tworzywowych w inżynierii sanitarnej. Autor opublikował ponad 100 publikacji dotyczących zagadnień z zakresu materiałów tworzywowych i rur z tworzyw sztucznych i jest jednym z najbardziej znanych międzynarodowych ekspertów w swojej dziedzinie. Mamy nadzieję, że monografia Prof. Jansona, której polskie wydanie jest finansowane ze środków Stowarzyszenia będzie wartościowym źródłem wiedzy dla studentów wydziałów inżynierii sanitarnej i kierunków pokrewnych wyższych uczelni technicznych, praktyków z firm projektowych i wykonawczych oraz inwestorów planujących nowe inwestycje związane z sieciami wodnymi i kanalizacyjnymi. Jesteśmy przekonani, że monografia będzie również użyteczna dla firm eksploatujących sieci wodno-kanalizacyjne z tworzyw sztucznych.
Polskie Stowarzyszenie Producentów Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych serdecznie dziękuje Panu Prof. L-E. Jansonowi oraz firmie Borealis za bezpłatne przekazanie praw autorskich do tego wydania monografii.
Jacek Sobkowiak
Prezes Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Producentów Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych
Polskie Stowarzyszenie Producentów Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych 87-100 Toruń, ul. Szosa Chełmińska 30, 87-100 Toruń
